Synesthesie
Ik ben 24 uur per dag omringt door kleur en geniet daar ook zoveel mogelijk van. Wanneer je mij vraagt wat het mooiste is dat ik op een dag gezien heb, zal het bijna altijd iets met kleur te maken hebben. Vandaag waren dat bomen met prachtige herfstbladeren. Maar er zijn mensen die kleur nóg intenser beleven. Sommigen zien kleuren wanneer ze muziek horen of voedsel proeven, anderen zien gekleurde letters als ze woorden lezen en schrijven. Die 1% van de bevolking heeft synesthesie. Meestal word je hier mee geboren en kom je er dan als kind achter dat lang niet iedereen de wereld zo kleurig ziet als jij. Toch is het zeker geen vervelende eigenschap. Het kan zelfs heel handig zijn. Zo onthoudt een meisje haar vreemde talen aan de hand van de kleuren die de woorden hebben. Maakt ze een spellingsfout dan herkent ze dat meteen omdat het woord dan een verkeerde kleurschakering heeft!
Niet iedereen met synesthesie ervaart dezelfde kleuren bij een specifieke letter, het is per persoon verschillend. De schrijver Nabokov zag de letter V als bleek roze en de N als “a grayish yellowish oatmealcolor”, als havermout dus. Een A had voor hem de tint van verweerd hout, terwijl de A in de Franse taal eruit zag als gewreven ebbenhout. Een harde G omschreef hij als gevulcaniseerd rubber, de X als staalkleurig en de Z als een donderwolk. Het lijkt me fascinerend om woorden op te kunnen schrijven met mooie kleurcombinaties.
Muzikanten die synesthesie hebben zien kleuren bij verschillende klanken, toonhoogtes, harmonieën en melodieën. De componist Franz Liszt wilde bijvoorbeeld “meer blauw in deze episode aub”. Waarschijnlijk wisten de muzikanten waarmee hij werkte precies wat hij daarmee bedoelde.
Over het algemeen wordt langzame muziek in mineur wargenomen als donkerdere, matte en koelere tinten en snellere muziek in majeur als lichtere, fellere en warme kleuren. Zoals dat heerlijke hitje Happy van Pharrell Williams luister hier. Ook hij heeft zijn hele leven al kleuren gezien. “It just always stuck out in my mind. And I could always see it. I don’t know if that make sense but I could always visualise what I was hearing. It was like weird colors.” Dat doet hij ook als producer voor anderen zoals Britney Spears. “I just put my colors on it” noemt hij dat.
En om echt niet te vergeten dat ook ik, gewone kleurenkijker, 24 uur of 86.400 seconden per dag omringt ben met de meest fantastische tinten is er gelukkig The Colour Clock van Jack Huges. Deze is te downloaden als screensaver op thecolourclock en laat 24/7 kleuren in elkaar overvloeien.
